From Mumbai to Amersfoort & Kiethorn
Gezien, de 2Doc-documentaire ‘Wie maakt de stad?’ van fotograaf en filmmaker Gary Hustwit? Zo nee, ga ‘m eens bekijken op www.vpro.nl/wie-maakt-de-stad.html De afwisselend in Londen en New York wonende wereldburger geeft een prachtig inkijkje in hoe steden in de loop der tijden groter groeiden. Een paar cijfertjes: het duurde eeuwen voordat de eerste stad 1 miljoen inwoners telde, in de 20e eeuw woonde er zo’n 10% van de wereldbevolking in steden, twee jaar geleden was dat al 50% en binnen een halve eeuw zal het percentage op 75% liggen. Dat zorgt voor druk op de ketel, voor wie bedenkt dat nu al ruim 30% van de wereldbevolking in slums leeft. Druk in dezen, letterlijk: in Mumbai streven ze ernaar om in slums in ieder geval 1 toilet beschikbaar te hebben voor 5 families, lees: 50 mensen. Da’s schrikken? Daar niet, want het cijfer ligt nu nog op 600 personen per pot, terwijl het in ’89 nog 900 was. Ze boeken dus vooruitgang, maar zijn er nog niet.
De beelden van Hustwit absorberend dwaal ik vanaf Mumbai – India toch even af naar Amersfoort – ‘mijn’ stadje. Dat telde in de 19e eeuw nog maar 9000 inwoners, maar passeerde in 2013 de magische grens van 150.000 toen 2-jarige Tijn er kwam wonen. In het Eemkwartier, een nieuwe wijk midden in Amersfoorts centraal stadsgebied, waar de Indiase stedenbouwkundige Shyam Khandekar als supervisor een stempel op drukte. Samen met de historicus Addy Schuurman mocht ik er ooit een boek over schrijven, naar aanleiding van een eerder door ons gemaakt boek over de ontwikkeling van de nieuwe Amersfoortse Vinex-wijk Vathorst. Een wijk waar óók het stempel op rust van een stedenbouwkundige made in India: Ashok Bhalotra. Toeval? Van het interview met Bhalotra herinner ik me nog dat hij net opa was geworden en hoopte én verwachte dat ‘zijn’ wijk net zo voorspoedig zou groeien als zijn nieuwe kleinkind. Met hoogstwaarschijnlijk per huishouden – in Vathorst moeten uiteindelijk 11.000 woningen komen – heel wat meer poepdozen p.p. dan in de slums van Mumbai.
Los van de stedenbouwkundige inbreng uit India hebben beide grote ontwikkelingsprojecten nog 1 ding gemeen: ze legden de gemeente Amersfoort flinke windeieren, waardoor de Keistad meedraait in de top 10 van steden met de hoogste schuldquote. Binnen de publiek private samenwerkingsverbanden maakten commerciële bouwpartners handig gebruik van de te vrijblijvende contracten, waarin de verhouding lusten versus lasten / winsten versus risico’s wat scheefjes verdeeld was. Met, mede hierdoor, als resultaat dat de bevolking na jarenlange bezuinigingsronden onlangs weer een rekening gepresenteerd kreeg; van 19 miljoen dit keer (tot 2018). Ga direct naar de Gevangenis. Ga niet langs Start. U ontvangt geen 200 euro…?
Benieuwd of Bhalotra, Khandekar en Hustvit vaak Monopoly spelen in huiselijke sferen. Of zij bijvoorbeeld weten welke steden er in de nieuwe internationale versie van Monopoly op het bord zijn opgenomen. Weet ú het? Beetje hulp: het zijn er 22. Of beter: 21, want 1 bordbewoner is geen stad. Giethoorn namelijk, voor wie dit wereldnieuws gemist heeft. Het Overijsselse dorp is als enige dorp toegetreden tot het mondiale Monopoly. Dankzij een ijzersterke lobby veroverde Giethoorn voldoende stemmen om 1 van de 2 wildcards in de wacht te slepen. Er kwamen in totaal ongeveer 4 miljoen stemmen binnen uit 182 landen. Hoeveel er daarvan naar Kiethorn (2600 inwoners, 800.000 toeristen) gingen werd niet bekend gemaakt. Wel bekend: ons Klein Venetië komt op het bord naast Madrid te liggen (3,25 miljoen inwoners, 6 miljoen toeristen). Benieuwd hoeveel u er goed hebt van de overige steden? Kijk dan hieronder!
Amsterdam, Londen, New York, Hong Kong, Lima, Riga, Lissabon, Istanbul, Warschau, Mexico City, Santiago de Chili, Belfast, Athene, Belgrado, Moskou, Tokio, Sydney, Queenstown, Kaapstad, Taipei. En maak dan meteen een lijstje met drie dorpen waarvan u vindt dat ze het meer dan Giethoorn verdienen om op het bord te komen. Voor de meest originele inzender ligt een exemplaar klaar van – naar keuze – het boek ‘Vathorst: een Wereld van Verschil in ontwikkeling’ of ‘Centraal Stads Gebied Eemkwartier: Aanpak & Ambitie’.
